Web üzerinde yayın yapan siteleri ziyaret etmek için Google Chrome, Opera, Internet Explorer gibi tarayıcılar kullanılmaktadır. Herhangi bir siteyi ziyaret etmek için bu tarayıcıların “adres çubuğu” kısmına yazdığımız, “http” ya da “https” ile başlayan ve .com, .net gibi bir uzantıyla biten site adresine ise “domain” veya dilimizdeki ifadesi ile “alan adı” denmektedir.
Bu basit anlatımdan sonra teknik olarak da detaylandırmaya başlayalım. Internet üzerinde yayın yapan her sitenin rakamlardan oluşan benzersiz bir adresi bulunmaktadır. Mesela, arama çubuğuna https://77.245.159.2 yazarsanız ya da bağlantıya tıklarsanız, aybil.net ana sayfasına gidersiniz. Yani herhangi bir web sitesini ziyaret etmek ya da yayınlamak için, aslında domain adresine ihtiyaç yoktur. Ama günde yüzlerce siteyi ziyaret ettiğinizi ve bu sitelerden birçoğuna da arama motorlarını kullanmadan, tarayıcıya adres yazarak ziyaret gerçekleştirdiğinizi düşünürsek; her adrese ait sayı grubunu aklınızda tutmanız imkansızdır.
Bu sebeple “DNS” kısaltması ile tabir edilen ve açılımı “Domain Name System” olan teknoloji icat edilmiştir. En basit şekilde ifade etmek gerekirse bu teknoloji; ziyaret edilmek istenilen sitenin IP adresini, domain adreslerine çevirir. Telefon rehberinizdeki her telefon numarası için bir isim belirlemekle bire bir aynı mantıktır.
Bir alan adının en sağında bulunan nokta işaretinden sonraki kısım, domain uzantısı olarak tanımlanır. Alan adları kendi arasında hiyerarşik bir yapılandırma içerisindedir. Bu hiyerarşik yapılandırmada alan adı uzantıları, hiyerarşinin tepe noktasını belirler. Örneğin; ziyaret ettiğiniz sitenin sonundaki “tr” uzantısı, üst seviye bir alan adıdır. Üst seviye alan adları internet dünyasında “TLD” kısaltması ile anılır. TLD kısaltması da, “top level domain” yani “üst seviye alan adı” anlamına gelir. Dünyada popüler olarak kullanılan üç domain uzantısı, com, net ve org uzantılarıdır. Ancak bazı kötü niyetli kişilerin domain piyasasını domine etme eğilimleri ve haksız rekabete sebep olmaları sonucunda; “Public-Root” isimli uluslararası bir domain federasyonu kurulmuş ve bugün kullanmamız mümkün olan yüzlerce domain uzantısı üretilmiştir.
Domain uzantısı seçimi konusunda birçok teori ve sav ortaya atılmıştır. Kimi web uzmanları domain uzantısı seçiminde ülke uzantılarının tercih edilmesi gerektiğini savunurken, kimi çevreler de projeye uygun uzantı seçiminin önemine değinmektedir. Fakat ortada henüz kanıtlanmış bir teori yoktur.
Dünya üzerinde var olan projelerin büyük bir çoğunluğu, birincil olarak “.COM” uzantılı alan adlarını tercih etmektedir. Aslında bunun tek nedeni; bu uzantının piyasaya çıkan ve herkes tarafından belgesiz alınabilen ilk üç uzantıdan biri olmasıdır. Dolayısı ile “.COM” uzantılı alan adları, web kullanıcısının belleğine kazınmıştır. Gerçi 2010 yılından sonra yüzlerce uzantının kullanılabilir olması ile “.COM” alışkanlığı da yavaş yavaş kaybolmuştur. Eskiden her alan adının sonuna com uzantısı getirerek siteye erişmeye çalışan kitle, artık alan adı uzantısını sorar hale gelmiştir. Kısacası kullanacağınız alan adı uzantısının, projenizin sağlığı açısından bir önemi bulunmamaktadır.
Aslında kullanıma sunulan her alan adı, belirli bir proje türünü ya da coğrafi konumu hedeflemek için üretilmiştir. Fakat daha evvel de belirttiğimiz üzere; uzantıların çeşitli nedenlerle amacının dışında kullanımının had safhaya çıkması, bu hedeflemeleri önemsiz hale getirmektedir. Yani istediğiniz projede istediğiniz domain adresini, gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz. Yine de yazının devamında, popüler alan adı uzantılarını ve ne amaçla kullanılmak için üretildiklerini anlatacağız.
.COM: İngilizce “commercial” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Commercial, dilimizde “ticaret” anlamına gelir. Şirketler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NET: İngilizce “network” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Network, dilimizde “ağ” ya da “ağ uzantısı” anlamına gelir. İletişim işi ile uğraşan kurum, kuruluş ve firmalar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ORG: İngilizce “organization” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Organization, dilimizde “organizasyon” anlamına gelir. Burada organizasyonla kasıt, sivil toplum kuruluşlarıdır ve dernek, vakıf, siyasi parti gibi kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.BIZ: İngilizce “business” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Business, dilimizde “iş” anlamına gelir. .COM uzantılı alan adına alternatif olarak düşünülmüş ve ticari işletmeler tarafından kullanılsın diye arz edilmiştir. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.INFO: İngilizce “information” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Information, dilimizde “bilgi” anlamına gelir. Kamu yararına bilgi paylaşan kurum, kuruluş ve kişiler ile herhangi bir konuda bilgi paylaşmak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.PRO: İngilizce “professional” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Professional, dilimizde “profesyonel” anlamına gelir. Profesyonel hizmet sunan kişiler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NAME: İngilizce “name” sözcüğünden oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Name, dilimizde “isim” anlamına gelir. Kişisel web sitesi ve kişisel blog yayınlamak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.TV: Tuvalu Adaları isimli ülkenin üst seviye alan adıdır. Günümüzde web yayıncılığı yapan siteler tarafından kullanılmaktadır. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ONLINE: “gTLD” (Generic Top Level Domain) kısaltması ile tabir edilen ve “jenerik üst seviye alan adı” olarak dilimize çevirebileceğimiz bir domain uzantısıdır. Online, dilimizde “çevrimiçi” anlamına gelmektedir. İnternet üzerindeki tüm projelere yönelik olarak sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.SHOP: Bir başka gTLD alan adı uzantısı da “.SHOP” uzantısıdır. Dilimizde hepinizin bildiği üzere “alışveriş” anlamına gelir. E-ticaret siteleri tarafından kullanılmak üzere satışa sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ME: Listemizde yer verdiğimiz son ve en popüler gTLD uzantı, “.ME” uzantısıdır. Me, İngilizce’de “Ben”, “Bana” gibi anlamlara gelir. Bu sebeple oldukça fazla kullanılır. Özellikle bloglar ve firma siteleri tarafından tercih edilir. Jenerik üst seviye alan adları arasındaki en ucuz ve en kısa uzantı olması da büyük bir avantajdır. Alexa’nın en çok ziyaret edilen siteleri sıraladığı listede, “.Me” uzantılı birçok alan adına rastlamak mümkündür.
.EDU: İngilizce “education” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Education, dilimizde “eğitim” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri tarafından tanınan üniversiteler, ortaöğretim kurumları ve eğitim dernekleri tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Uzun yıllardır Educause isimli Amerika menşeili firma tarafından tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerikan yasaları tarafından resmi eğitim kurumu ya da derneği olarak tanınmış olunduğunu gösterir belge ibrazı şarttır, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.GOV: İngilizce “government” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Government, dilimizde “devlet” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri ‘ne ait resmi kurumların kullanılması için tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerika’da bulunan resmi bir kurum olma şartı vardır.
Dilimize “alt alan adı” ya da “ikincil alan adı” olarak çevrilebilecek “subdomain” terimi, bir ana domainden üretilen diğer domainlerin tamamına verilen isimdir. Bir örnekle açıklamak gerekirse; alanadi.com bir ana domaindir, blog.alanadi.com ise bir subdomain adresidir. Bir subdomainin oluşturulabilmesi için, asıl domaine ihtiyaç vardır. Hosting hesabınızın yönetim paneli üzerinden oluşturulabilir. Ana sitenin sanal mağazasına, blog sitesine, forum sitesine ya da herhangi bir web uygulamasına erişmek için kullanılabilir.
Domaini önemli kılan tek unsur, marka bilinirliğine olan inkar edilemez pozitif katkısıdır diyebiliriz. Zira mümkün olduğu kadar kısa, akılda kalıcı, sunulan ürün ve hizmetle alakalı bir domain; satın alma ve ziyaret etme dürtüsünü de olumlu etkiler. Web sitenize ne kadar çok emek vermiş olursanız olun, projenizle uyumlu bir domain adresiniz bulunmuyorsa, maça yenik başlıyorsunuz demektir.
Domain uzantılarının SEO’yu olumsuz ya da olumlu etkilediğine dair birçok şehir efsanesi okumak mümkündür. “Şehir efsanesi” diyoruz çünkü yapılan onlarca test göstermiştir ki, alan adı uzantılarının SEO çalışmalarına pozitif veya negatif bir etkisi bulunmamaktadır. Rekabeti yüksek kelimeler için Google araması yapıldığında, ilk sayfadaki sitelerin farklı uzantılar kullandığı görülebilmektedir. Site içi SEO çalışmalarında asıl olan, kullanıcıya olumlu bir ziyaret deneyimi yaşatabilmektir.
Domain kayıt süresinin SEO’ya etki etmesi hususunda, neredeyse SEO otoritelerinin tamamı görüş birliğine varmıştır. Ortak görüşe göre uzun süreli domain kayıt işlemleri, SEO çalışmalarına önemli artı katmaktadır. Alan adı tahsis şartlarını düzenleyen ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) tarafından açıklanan verilere göre; yeni kaydedilen alan adlarının yarısından daha fazla bir kısmı, ikinci sene yenilenmemektedir. Arama motoru piyasasını domine eden Google için bu durum, listeleme teknolojisini sekteye uğratmaktadır. Zira Google; kullanıcılarının yaptığı arama sorguları neticesinde, aradıkları siteye ilk arama sayfasını terk etmeden ulaşmalarını hedefler. İçeriğini beğendiği için arama sonuçlarında ilk sayfadan soktuğu bir sitenin ertesi sene yayında olmaması, kullanıcıda hayal kırıklığı oluşturur. Bu sebeple Google’ın sıralama algoritmasında, domain kayıt süresi önem arz etmektedir. Yani Google domain kayıt süresine bakarak projeniniz uzun soluklu olup olmadığına karar verir. Uzun soluklu projeleri de, sıralamalarda üst sıraya taşır.
İngilizce “Who is” soru cümlesinin birleştirilmesi ile oluşturulmuş bu terim, dilimizde “kimin?” anlamına gelmektedir. Whois bilgisi; bir alan adını kime ait olduğunu, kaç yıldan beri kullanıldığını, alan adına ait sunucu bilgilerini, alan adı sahibinin iletişim bilgilerini ve alan adı kayıt süresinin ne zaman biteceğini belirten bilgilerdir. Whois sorgulama işlemini aybil.net üzerinden sınırsız ve ücretsiz olarak gerçekleştirebilirsiniz.Önemli: Bazı domain uzantıları, Whois bilgilerinin bir kısmını (alan adı sahibi ve iletişim bilgileri) gizlemeyi desteklemektedir. Ancak birçok SEO uzmanı, bu davranışın SEO çalışmalarını olumsuz etkilediği yönünde görüş bildirmiştir.
Backorder kelimesi dilimize “bekleyen sipariş” ya da “ön sipariş” olarak tercüme edilebilir. Alan adı kayıt işlemlerinde ise, “kullanımda olan domaini benim için takip et ve düşerse al” anlamına gelmektedir. Genelde sahibi tarafından kullanılmayan ama kayıt süresi bitmemiş olan alan adları için kullanılan bir servistir. Backorder hizmeti veren firmaya bir hizmet bedeli ödenir ve karşılığında hedefteki domain düşer düşmez sizin adınıza satın alması beklenir.
Bir domain satın almak için, domain satmaya yetkili bir firma üzerinde hesabınız olması gerekmektedir. aybil.net’den ucuz domain almak için yeni bir kullanıcı hesabı açmak, ortalama bir dakika sürmektedir. BU bağlantıyı kullanarak üyelik işleminizi gerçekleştirmeniz mümkündür. Domain sorgulama çubuğunu kullanarak, satın almak istediğiniz alan adını sorguladıktan sonra sepetinize ekleyerek; kredi kartı veya banka havalesi ile ödemenizi gerçekleştirebilir ve domaininizi hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.
ICANN, açılımı “Internet Corporation for Assigned Names and Numbers” olan ve dilimize “Atanmış İsim ve Numaralar İçin İnternet Şirketi” olarak çevirilen ve kâr amacı gütmeyen bir ortaklıktır. Tüm dünyada alan adlarını ve işlemleri yöneten yetkili kurumdur. 1998 yılında kurulan ICANN’in amacı, tüm dünyada insanların interneti güvenli, istikrarlı olarak kullanabilmelerini amaçlamıştır.
Domain, genel anlamda bir adres defteri olarak düşünebilirsiniz. Şöyle ki bir kullanıcı tarayıcı üzerinden bir internet sitesine girmek istediğinde bu alan adını yazar, sonra bağlı bulunduğu en yakın DNS sunucusuna bağlantı sağlanır ve bu alan adının bilgisi sorgulanır. Eğer bu bilgi, bağlanılan DNS sunucuda yok ise bir başka DNS sunucusunda bu bilgi tekrar sorgulanır. Bu işlem ilgili kayıt bulununcaya kadar devam eder. Daha sonra DNS sunucu bulunan bilgiyi, kullanıcı bilgisayarına gönderir ve kullanıcı bilgisayarı bu bilgi ile internet sitesine bağlanabilir.
Eğer bu bilgi hiçbir DNS sunucuda mevcut değilse internet sitesi hata verecek ve açılmayacaktır.
Domain bir nevi sizin veya firmanızın internet üzerinde kimliğidir, bu nedenle domain adı üzerine araştırma yapılması ve düşünülmesi gerekmektedir.
Domain seçerken dikkat etmeniz gerekenleri birkaç başlıkta özetleyebiliriz. Bunlar; telaffuzu ve yazılması kolay olmalıdır, kısa ve akılda kalıcı olmalıdır, yaptığınız işi veya internet sitenizi yansıtmalıdır, kısa çizgi ve sayı kullanmaktan kaçınınız.
İnternet ortamına bağlı olan yani network erişimine sahip, bağlı olduğu internet servis sağlayıcısı (ISS) tarafından tanımlanmış olan her bir cihazın bir kimlik kodu veya bir adı var diyebiliriz. Kısaltılmış hali ile görmüş olduğumuz IP kelimesinin açılımı ise internet protokol olarak anılmaktadır.
Her bir cihaz için 0-255 Aralığındaki numaralar ile oluşan 4 haneli rakamlardan meydana gelen bir yapıdır. Örnek vermek gerekirse 77.245.159.2 IP adresi aybil.net sitemizin bulunmuş olduğu sunucunun statik IP adresidir. Bu nedenle de bahsetmiş olduğum IP adresini tarayıcının URL kısmına direk yazmanız halinde, aybil.net yazmadan da girebileceğinizi görebilirsiniz. Cihazınıza tanımlanmış bir statik IP, farklı bir ikinci cihaz üzerinde aynı IP adresi ile çalışamamaktadır. Bu işlemi yapmaya kalkıştığınızda göreceğiniz hata, IP çakışması yaşandı hatası olacaktır.
Açılımı Uniform Resource Locator (Bir örnek Kaynak Konumlayıcı) olan URL; internet üzerindeki belge veya görsel vb. kaynağın adresini belirten, belli bir formatta standartlaştırılmış karakter düzenlemesidir. Tekdüze Kaynak Bulucu olarak da bilinen URL; kaynak belirtmenin yanı sıra HTTP, HTTPS ve FTP gibi protokollerin nasıl alınacağını da belirtir.
URL bileşenleri; protokol, subdomain, alan adı (domain), alan adı uzantısı, ülke uzantısı ve dosya uzantısından oluşur. Bir URL yapısında maksimum sınır 2.083 karakterdir.
URL ile domain arasındaki fark ise URL; internet sitesi üzerinde bulunan bir dosyanın veya içeriğin konumunu belirtir.
Örneğin: www.aybil.net/bilgi-bankasi/domain ibaresi bir URL’dir. Ancak domain ise bir alan adıdır ve bu örneğimizdeki domain aybil.net’dir.
Domain, bahsettiğimiz gibi internet sitenizin kimliği sayılabilecek ismidir. İnsanlar bu domain adıyla internet sitenize giriş yapar ve markanızı tanırlar. Hosting ise site dosyalarınızın, site yazılımınızın ve görsel, video gibi sitenizi oluşturan her şeyin barındırıldığı yüksek hızlı ve sürekli çalışan bilgisayarlardır.
Domaini bir önceki kısımlarda birkaç kez açıkladığımız için bu başlık altında da açıklamayacağız. Ancak web sitesi; yazılımsal olarak ön yüz ve arka yüz olarak ikiye ayrılmaktadır ve ön yüz sitenizin tasarımını ifade etmekte ve arka yüz de yazılımsal tarafta yapılan işlemler olarak adlandırılmaktadır.
İngilizce “Top Level Domains” kelimesinin kısaltmasıdır ve dilimize Üst Seviye Alan Adları olarak çevrilmektedir. TLD domain uzantılarına örnek olarak yazımızın başında belirttiğimiz gibi .com, .net, .org, .biz, .co gibi alan adı uzantılarını örnek verebiliriz.
İngilizce’de “Country – Code Top Level Domains” kelimesinin kısaltmasıdır ve dilimizde Üst Seviye Ülke Kodu Alan Adları” olarak çevrilmektedir. ccTLD domain uzantılarına örnek olarak .cn, .tk, .com.tr, .uk, .de, .es, .fr gibi uzantıları örnek olarak verebiliriz.
Tüketiciler bir ürün satın almadan önce veya herhangi bir işletmeden alışveriş yapmadan önce bu işletme veya hizmeti ilk olarak internette araştırıyor. Bu nedenle internet sitesi olan işletmeler diğerlerine göre daha öne çıkıyor. Domain ise bu işin en önemli noktası, alan adı popülasyonu giderek artıyor ve akılda kalıcı, kısa ve net alan adlarının sayısı her geçen gün azalıyor. İşletmeler kendi markalarının olduğu alan adı uzantılarını tescil ederek, en azından bir internet sitesi olmasa da kendi marka isimlerini ellerinde bulundurmalıdır.
İnternet sitesi kurmak için domain hizmetinin yanı sıra bir de hosting paketine ihtiyacınız vardır. Sahip olduğunuz internet siteleriniz hosting paketine yükleyerek internet sitenizi yayımlayabilirsiniz.
Türkçe domain birçok uzantıda desteklenmektedir ancak bizim şahsi fikrimiz tercih etmemenizdir. Çünkü internet sistemleri İngilizce kararkterler ile çalışmaktadır ve Türkçe karakterler bu sistemlerde sorunları da beraberinde getirmektedir. Örneğin Türkçe domaininizin İngilizce sistemlerde karşılığı aşağıdaki gibi olacaktır.
cokiyibirsite.com -> xn--okiyibirsite-jdb.com
Bu da kullanıcılar için akılda kalıcılığı zor bir durumdur.
DNS Nedir Kısaca : DNS, Domain Name System’in kısaltılmış şeklidir. Türkçe karşılığı ise Alan İsimlendirme Sistemi olarak bilinir. Yani internetin telefon rehberidir. Kolay hatırlanan isimleri (aybil.net) IP adreslerine çevirir (77.245.157.253).
Daha detaylı bilgi için DNS Nedir? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Alan adının DNS ayarları ise satın almış olduğunuz firmanın domain yönetim panelinden kolayca yapabilirsiniz. Domain sağlayan tüm firmalarda böyle bir panel bulunmaktadır.
Domain transferi, daha önceden kayıt ettiğiniz alan adınızı farklı bir firmaya taşıma yöntemidir. Örnek vermek gerekirse x firmasında bulunan alan adınızı y firmasına taşıyarak tüm yönetim işlemlerini y firmasında yapabilirsiniz.
Yenileme fiyatının yüksek olduğu durumlarda, mevcut firmanızdan memnun olmadığınız durumlarda veya güzel bir indirim bulduğunuz durumlarda transfer gerçekleştirebilirsiniz.
Domain parking, alan adınızı bir park sunucunuza yönlendirerek, site yönlendirme, domain yönlendirme, yapım aşamasında sayfası, DNS yönetimi gibi birçok işlemi yapmanıza olanak sağlayan bir sistemdir.
Düşen domain, birisi tarafından kayıt edilmiş ancak süre bitiminde yenilenmemiş ve yeniden herkes tarafından tescil edilebilir hale gelmiş domainlere denir. Tüm uzantılar için düşme süresi farklılık göstermektedir.
Ücretsiz olarak tescil edebileceğiniz farklı firmalar ve uzantılar bulunuyor ancak bu domainler tamamen ücretsiz değildir. Yenileme fiyatları bulunmaktadır ve yenilenmediği sürece kullanım sağlayamazsınız.
Bilgi bankasını detaylı olarak incelediniz, fakat ihtiyacınız olan bilgiyi bulamıyorsanız,
